Interview Beijumkrant 2009

In 2009 ontvingen wij van de gemeente Groningen het Fair Trade keurmerk. Naar aanleiding daarvan heeft Noor Janse dit interview geschreven.

Natuurstoffen verdient keurmerk van de gemeente. 

Ze verkoopt biologisch katoen, hennepstoffen, zijde, gezeefdrukt, gebatikt, al dan niet eigengemaakte kleren, tassen en sjaals uit alle hoeken van de wereld. 

"Kinderarbeid komt er bij mij niet in"

Voor Joes Jozephs, kleermaakster en eigenaresse van Natuurstoffen.nl in De Wiershoeck is het heel gewoon dat haar producten op een eerlijke manier tot stand komen. 
Ik vind het niet meer dan logisch om te letten op arbeidsomstandigheden en om goed voor de aarde te zorgen. Ik heb het nooit anders gedaan, dus voor mij heeft dat niets te maken met mode of hype. Het is vanzelfsprekend. 

Hype of geen hype, ze heeft er in elk geval sinds kort een officieel fairtrade-predikaat van de gemeente Groningen mee verdiend. De gemeente werd onlangs samen met Goes uitgeroepen tot de eerste twee fairtrade-gemeenten in Nederland. Groningen zet zich dus extra in voor eerlijke handel. Zo wordt er bij alle gemeentelijke diensten uitsluitend nog fair gegeten en gedronken, organiseerde de gemeente vorig jaar een speciale fairtradevakbeurs en is er een onderwijsproject gestart om kinderen bewust te maken van het belang van eerlijke wereldhandel.
Eerlijk, dat wil zeggen dat werknemers uit Tweede- of Derde Wereldlanden een goed loon ontvangen voor hun werk, dat ervoor gezorgd wordt dat hun werk hun gezondheid niet schaadt, dat ze een redelijk aantal uren per dag werken en dat de producten niet afkomstig zijn van kinderarbeid. Kortom, dat mensen ver weg niet worden uitgebuit, veelal ten dienste van het rijke Westen.

Maar voor Joes gaat het nog een stapje verder. 

Fair trade is eerlijke handel. En eerlijk betekent dat je geen mensen uitbuit, maar ook dat je goed voor de aarde zorgt. Dat je geen bestrijdingsmiddelen gebruikt bij het kweken van je gewassen, dat je de grond niet uitput. Dat snappen de mensen tegenwoordig niet meer. Ik vind het jammer dat het vaak zo uit elkaar getrokken wordt, dat je aan de ene kant biologisch hebt en aan de andere kant fair trade. Voor mij is dat één verhaal en dat is het ook altijd al geweest.
Van jongs af aan heeft ze een bijzondere band met de natuur. 

We leefden op het Brabantse platteland, we hadden een eigen moestuin, dus ik ben met dat pure opgegroeid. Dat is heel diep gaan zitten. Ook later, toen ik weinig geld had, kon ik altijd van niets iets maken, van een paar eenvoudige dingen een goede maaltijd neerzetten. En later werkte ik op verschillende plekken in biologische winkels. Dat gebeurde gewoon, het paste bij me.
Kleren maken en naaien deed ze altijd al, maar toen haar zoon bij zijn vader ging wonen, kreeg ze haar handen vrij om een eigen zaak op te zetten. 

Toen ik in Westernieland, bij Pieterburen, woonde, ging ik eerst stage lopen bij een herenkleermaker om het vak te leren. Verder heb ik mijn ondernemerspapieren gehaald en mijn textielwarenkennis, iets wat je vroeger moest hebben als je in de mode ging. En steeds riep ik in mezelf:ik wil een eigen atelier!
In 1993 was het zover en kocht ze een huis met atelier in Baflo.
Het was het kleinste huisje van het dorp, heel schattig, heel mooi, heel koud ook trouwens met die halfsteens muren. En daarachter stond een schuur, nog groter dan het huisje zelf. Daar heb ik mijn atelier in gemaakt.

Inmiddels zetelt ze met haar bedrijf Natuurstoffen.nl alweer vijf jaar in Beijum, in de Wiershoeck. 
Ik koop mijn stoffen onder andere bij textielwerkplaats Sari (Samen aan een Rechtvaardige Import), die hebben hun eigen projecten in India, Nepal en ook in Kenia. Alle stoffen dragen daar sowieso het fairtradekeurmerk. Bij Sari weten ze precies wie wat heeft gemaakt, de mensen krijgen een goed loon en de kinderen kunnen naar school. Het katoen is in de meeste gevallen afkomstig van biologische teelt, het zijn handgeweven stoffen en er zit nooit een spatje synthetisch tussen. 
Haar hennepstof betrekt ze uit Binnen-Mongolië, in China, van een bedrijf dat werkt volgens Europese richtlijnen. Verder importeert ze uit Denemarken en Roemenië en haar biologische katoen komt van een Nederlandse groothandel, die zijn stoffen afneemt van een bedrijf in Turkije met behoorlijke arbeidsomstandigheden. 

Van het merk Bo Weevil, dat aangesloten is bij de Fair Wear Foundation, verkoopt ze kinder- en damesshirts en sweaters met en zonder capuchon. De kleren zijn ook voorzien van een Eko-keurmerk.

Ik heb ook wel hennepboeken van een gehandicaptenproject uit Duitsland, waarvan de kaft is gemaakt van gerecycled hout. Dat vind ik persoonlijk eigenlijk ook fairtrade.
Op donderdag en maandag geeft ze naaicursussen.
Lesgeven is heel leuk. Het vak doorgeven, dat ligt me gewoon, ik heb daar zo’n plezier in. En als er voldoende vraag naar is, zou ik het bijvoorbeeld ook leuk vinden om vijf avonden Middeleeuwse kleren te maken of samen stoffen te gaan verven.
Na vijf jaar op de bovenverdieping te hebben gehuisd, zit haar winkel nu sinds kort op de begane grond in de Wiershoeck. 

Ik ben daar ontzettend blij mee, want het was toch altijd een drempel, dat mensen eerst nog een trap op moesten. En het is een prachtige ruimte. Het begint nu toch weer meer een atelier te worden. Ik doe nu meer kledingreparaties, al moet ik dat misschien niet zeggen, want dan heb ik zo weer tien broeken hier liggen en kom ik nooit meer toe aan mijn eigen collectie. Het is hier net alsof ik mijn oude kleermakerijtje in Baflo weer terugkrijg. Helemaal tof.

Noortje Janse

Gepubliceerd in de Beijumerkrant van maart 2009.